Het ploegendienst syndroom.

Heb jij een beroep waar je veel ploegendiensten draait en/of ook geregeld ’s nachts aan het werk bent? Dan kan dit negatieve gevolgen hebben voor je lichaam. Ons lichaam houdt namelijk van regelmaat. Veel lichaamsprocessen lopen volgens het zogeheten circadiane ritme. Dit is ons biologische ritme waarvan de cyclus ongeveer één dag, ook wel 24 uur loopt. 

Overdag is het lichter en warmer dan ’s nachts, wanneer het donker en kouder is. Je lichaam reageert continu op deze veranderingen. Zo maakt je lichaam namelijk, zodra het donker wordt, de lichaamseigen stof melatonine aan. Hierdoor word je slaperig en je lichaam geeft hiermee aan dat het tijd is om naar bed te gaan. Wanneer het buiten lichter wordt neemt de productie steeds meer af en wanneer het ochtend is stopt de aanmaak en ben je wakker. Werk je in ploegendienst en ga je niet elke avond rond dezelfde tijd naar bed? En kom je geregeld thuis wanneer het licht is of ga je pas naar je werk wanneer het donker is? Dan raakt je biologische klok extreem in de war. Op lange termijn kunnen er verschillende gezondheidsproblemen ontstaan en uiteindelijk zelfs leiden tot Shift Work Sleep Disorder (SWSD), in Nederland bekend onder het zogeheten ploegendienst-syndroom.

Symptomen
Doordat het dag- en nachtritme elke keer verstoord wordt moet het lichaam zich steeds instellen op een ander ritme. In de loop van de jaren zal het steeds moeilijker worden voor het lichaam om in het wisselende ritme te komen. Dit verklaart ook waarom oudere mensen meer klachten kunnen ervaren dan jongere mensen die in ploegendiensten werken. Het gevolg van minder makkelijk in het ritme komen, is dat er over het algemeen minder uren geslapen wordt. 

Dit zou ook een reden kunnen zijn waarom mensen in ploegendiensten meer stemmingswisselingen ervaren en sommige zelfs in een depressie kunnen komen. Ook kun je maag- en darmproblemen ervaren. Dit komt doordat het lichaam in de avond tot rust komt en zich voorbereid op de nacht. Voeding wordt hierdoor niet goed verteerd en kun je klachten ervaren als een opgeblazen gevoel, misselijkheid en last van maagzuur. Snelle snacks, suikerrijke voeding en cafeïne-houdende drankjes worden daarom sterk afgeraden. Dit is een belasting voor je spijsvertering en gezondheid. Naast bovengenoemde klachten kun je wanneer je in ploegendienst werkt ook problemen ervaren bij het in- en doorslapen, hoofdpijn (migraine), geheugen- en concentratieproblemen hebben en diabetes. Vrouwen kunnen door ploegendiensten zelfs een onregelmatige cyclus hebben. 

Naast deze lange lijst met klachten is ontdekt (RIVM / Erasmus Medisch Centrum) dat langdurige verstoring van het dag- en nachtritme het risico op borstkanker en gewichtstoename verhoogt. In de studie is een verband aangetoond tussen langdurige verstoring, zoals deze voorkomt bij mensen die nachtdiensten draaien en geregeld een jetlag hebben, en het ontstaan van borsttumoren en gewichtstoename. Ook kan in ploegendiensten werken schadelijke gevolgen hebben voor het kortetermijngeheugen, de snelheid van informatieverwerking en het algehele cognitieve functioneren. Zo schrijven onderzoekers in het British Medical Journal zelfs dat de hersenen feitelijk 30 tot 40 procent sneller verouderen als je tien jaar in ploegendienst werkt. 

Werken in wisseldiensten is funest voor het lichaam en het is belangrijk om serieus met je klachten om te gaan. Wat kun je zelf doen om klachten te minimaliseren?

• Draai niet te veel wissel- of nachtdiensten
• Probeer tussendoor of voor het werken een powernap te doen (maximaal 20 minuten!)
• Maak gebruik van lichttherapie d.m.v. een speciale lamp of bril. Lichttherapie kan helpen om je biologische klok te herstellen. Geadviseerd wordt om de lichttherapie vlak voor het begin van de dienst te gebruiken. Voor extra energie gedurende de dienst kan lichttherapie nogmaals worden gebruikt.
• Slik een vitamine D supplement. Je lichaam maakt met behulp van zon vitamine D aan. Werk je veel ’s nachts en zie je weinig zonlicht dan ligt een tekort op de loer. 
• Vermijd te veel koolhydraten en suikers, door deze voedingsmiddelen stijgt je bloedsuikerspiegel. Dit geeft je snel energie maar dit is van korte duur. Omdat je bloedsuikerspiegel ook snel weer daalt zul je minder alert zijn en je moe voelen. 
• Kies voor de maaltijd voor een chroom supplement. Chroom heeft een regulerend effect op de bloedsuikerspiegel, daarnaast zal de behoefte naar suiker afnemen. 
• Magnesium heeft een ontspannend effect op de spieren en bloedvaten. Dit komt doordat de cortisol-productie daalt. Slik voor het slapengaan een supplement en je zult merken dat je ontspannen in slaapt valt 
• Lukt het je niet om na je nachtdienst in slaap te vallen? Kies dan voor een melatonine tablet.
• Houd je aan een vast slaapritueel. Slaap minimaal 7 tot 9 uur en slaap na de laatste nachtdienst korter om zo de volgende nacht goed te kunnen slapen.
• Bereid je lichaam voor op een volgende nachtdienst. Doe dit door de dag ervoor twee uur later te gaan slapen en twee later op te staan. Zo verschuif je je bioritme.
• Zorg voor voldoende ontspanning.

Waarom de een beter tegen wisseldiensten kan dan de ander en waarom werken in ploegendienst negatieve gevolgen heeft voor de algehele gezondheid, is helaas nog niet helemaal duidelijk. Wel hebben onderzoekers ontdekt dat het cognitief functioneren weer kan herstellen. Na minstens vijf jaar werken in een normaal dagritme is het brein weer 'normaal'. 

Mocht je twijfelen of jouw medicatie gecombineerd kan worden met een van onze supplementen? Lees altijd de bijsluiter! Neem bij vragen contact op met je
huisarts.

Relevante producten:
- Chroom
- Magnesium
- Vitamine D